- 13 maart 2025 -

AFRIKA – Een Afrikaanse geschiedenis

“Iedereen is oorspronkelijk afkomstig uit Afrika en daarom is dit een boek voor iedereen.” Met deze openingszin begint Zeinab Badawi dit boek. Een basiswerk dat al eeuwenlang mist in de wereldwijde geschiedschrijving. Want wat weten wij over Afrika: wat Farao-verhalen uit Egypte, nog wat histories uit de tijd van nonkel missionaris en oud-kolonie Congo en wat vage weetjes over de slavenhandel, maar dat was vooral iets tussen Afrika en Amerika, toch?

De Soedanees-Britse Zeinab Badawi is hoofd van het SOAS – School of Oriental and African Studies – aan de University of London. Daarnaast werkt ze als filmmaker en journalist. Gedurende zeven jaar trok ze doorheen Afrika om te luisteren naar Afrikaanse wetenschappers – geschiedkundigen, archeologen, volkskundigen, enzomeer. En zoals het een geschiedenisboek betaamt brengt ze in grote lijnen een chronologisch verhaal dat ze telkens verankert aan een bepaalde regio. Van de oorspronkelijke mensen die Darwin-gewijs evolueerden en rechtop gingen lopen tot het hedendaagse ontwaken van een jeugdig continent.

De oppervlakte van het uitgestrekte Rusland + VSA + India = nog steeds kleiner dan Afrika. Afrika is dan ook geen land, maar een immens continent – het grootste op deze aardbol – met een grootse geschiedenis waarvan de sluier door Badawi een heel een eind wordt opgelicht.

Grootse bouwwerken en steden, met de allure van Azteken of Maya-overblijfselen, die getuigen van immense koninkrijken en machtige beschavingen.  Bijzondere bibliotheken. Heilige bergen. Het geroezemoes op marktpleinen en de handel langs karavaanroutes. Arabisch en zwart Afrika. De intrede van Christendom en Islam. Slavernij in Afrika zelf en de trans-Atlantische slavenhandel. De ontginning van Congo’s natuurlijke rijkdommen. De onafhankelijkheidsstrijd na de kolonisatie. Kortom, het leven van koningen en stamhoofden, priesters en priesteressen, nomaden en boeren, griotten en beeldend kunstenaars. Zoveel ‘nieuws’ over dit oude continent passeert de revue dat zelfs voor een goed geïnformeerde Vlaming dit boek een ware ontdekkingsreis is.

“Afrika heeft de jongste bevolking ter wereld, met een gemiddelde leeftijd van 19 jaar,” schrijft Badawi. In België is dat 42 jaar[1]. Afrika is een continent vol jeugdige belofte, waarbij deze uitgebreide historische kennismaking ver voorbij de clichés en de miseriekreten reikt. Een standaardwerk waarvoor ik onmiddellijk naar de bibliotheek zou hollen als ik het al niet in mijn eigen boekenkast had staan.

*******

Zeinab Badawi, “AFRIKA – Een Afrikaanse geschiedenis”, Uitgeverij Omniboek, vertaling Bep Fontijn, ISBN: 9789401919807

_{[1] Statbel, 2021.}