- 14 mei 2025 -

Zarathustra spreekt

De Perzisch-Nederlandse schrijver Kader Abdolah geeft “Zarathustra spreekt” als ondertitel: ‘Wie ben je, wat ben je en waarvoor ben je op deze wereld.’ Een mensheid-brede missie die door het boek ook wordt waargemaakt.

Langs historische lijnen vertelt Abdolah dit verhaal, gesitueerd in de Euraziatische steppe waar onze voorouders de dupe zijn van onbetrouwbare, ruziënde goden en hun priesters. De man die hiertegen in opstand komt heet Zarathustra. “De pijn van mensen maakt me verdrietig. De leugens van de priesters doen me pijn. De oude goden zijn niet in staat om de mensen te helpen. Ik wens naast de mensheid te gaan staan….”

Zarathustra maakt zijn tijdgenoten duidelijk dat er maar één god is. “Zarathustra’s missie is een fundamentele historische gebeurtenis in de geschiedenis van de mensheid. Hij is de eerste mens die een rechtstreekse lijn tussen de hemel en de aarde trekt. Hij is de eerste mens die de antieke goden van hun kracht ontdoet en een almachtige God in de hemel plaatst. Hij is de eerste mens die zijn God tot spreken dwingt, die een boodschapper voor hem bedenkt, die een vaste moraal aanduidt, die buitenproportionele dronkenschap veroordeelt. En hij is de eerste mens die dieren verdedigt,…”

Stapsgewijze bedenkt en verfijnt Zarathustra zijn denken en zijn geloof, hij is “…de bedenker, de uitvinder van het gevecht tussen goed en kwaad. (…) de kosmische strijd tussen de krachten van licht en duisternis.” In die strijd gaat hij niet ten onder, want “die mens, genaamd Zarathustra, had iets goddelijks ontdekt: uiteindelijk zegeviert de waarheid.” En die waarheid hoeven we niet ver te zoeken, als we luisteren naar de stem in het diepste van onszelf komen we bij die goddelijke stem terecht, die zegt: “Verspreid goede gedachten, goede spraak en goede daden op de aarde.” In een wereld van oorlog en conflict, van new facts en Trump-boodschappen zette dit boek mij regelmatig aan het denken.

Jodendom, Christendom en Islam zijn schatplichtig aan deze allereerste oppergod, waarvan Zarathustra de vertolker is. Kader Abdolah haalt hier een oerverhaal boven en brengt ons daarmee vandaag terug bij ons diepste wezen, want “Hoe ontwikkel je je als je niet wordt blootgesteld aan de ideeën en meningen van een ander?” Zarathustra zette destijds door dialoog met de mensen en de dingen rondom hem stappen vooruit in zijn denken. Ook vandaag kunnen wij dat. Dit is een inspirerend oeroud verhaal met eeuwigheidswaarde, op weg naar een hoopvol happy end: “Op het slagveld van het bestaan ligt de uiteindelijke overwinning bij het goede.”

*******

Kader Abdolah, “Zarathustra spreekt”, Prometheus, 9789044656305.