- 20 februari 2025 -

Hiernamaals

Begin twintigste eeuw. Europese mogendheden hebben op het plattegrond van het Afrikaanse continent grenzen getrokken, hun grenzen. “Zo zag dat deel van de wereld er in die jaren uit. Alles behoorde de Europeanen toe, tenminste op de kaart: British East Africa, Deutsch-Ostafrika, África Oriental Portuguesa, Congo Belge.” Nu moeten hun legers de opstanden van de plaatselijke bevolking onderdrukken, telkens weer, om die vermeende macht te kunnen behouden.
De legers van die Europese machthebbers zijn bevolkt met mannen uit diverse koloniale gebieden. “Punjabi’s en Sikhs, Fante, Akan, Hausa en Yoruba, Kongo en Luba, allemaal huurlingen die plaatsvervangend de oorlogen van de Europeanen uitvochten, de Duitsers met hun Schutztruppe, de Britten met hun King’s African Rifles, de Royal West African Frontier Force en hun Indiase manschappen, de Belgen met hun Force Publique.”

Ilyas werd als kind ontvoerd door zo een soldaat van de Schutztruppe. Na jaren afwezigheid keert hij terug naar zijn geboortedorp in Deutsch-Ostafrika. Daar blijkt dat zijn ouders overleden zijn en ontdekt hij het bestaan van een jongere zus, Afiya, waar hij zorg voor gaat dragen. Bij een nieuw gewapend conflict gaat Ilyas weer voor de Duitsers vechten, tot verbazing van zijn omgeving.
Hamza wordt bij de Schutztruppe het lievelingetje van een officier. Hij krijgt tegen wil en dank bescherming, maar tegen welke prijs? Haveloos en lichamelijk en psychisch verwond, keert hij na de oorlog terug naar zijn geboortestad. Gelukkig brengt het lot hem een job en ontmoet hij Afiya. Kan hij met haar een nieuwe start maken in het leven? Wat brengt de nieuwe oorlog voor hen en hun leefwereld?

Hoe slalommen kleine mensen tussen die grootse gruwelen van wereldoorlogen? Nobelprijswinnaar Abdulrazak Gurnah schildert de condition humain in petieterige details die het grotesk grootse illustreren. “Hiernamaals” is een meeslepend verhaal dat meerdere generaties omvat onder de Duitse koloniale overheersing in Oost-Afrika.

***

‘Het begrip en talent om vele perspectieven tegelijk te zien spreekt uit al Gurnahs romans, niet het minst uit Hiernamaals […] Bij Gurnah domineren de zelfspot en het mededogen voor de universeel menselijke conditie. In deze tijden van identitair denken bieden zijn romans een al even heerlijk als broodnodig tegengif.’***** De Standaard

‘Een van ’s werelds meest vooraanstaande postkoloniale schrijvers. Hij heeft indringend en met veel compassie de gevolgen doorgrond van het kolonialisme in Oost-Afrika en de effecten daarvan op de levens van ontwortelde en migrerende mensen.’ Anders Olsson, voorzitter van het Nobelcomité

*******

Abdulrazah Gurnah, “Hiernamaals”, vertaald uit het Engels door Lucie Schaap, Uitgeverij J.M. Meulenhoff, ISBN 9789029095747