- 22 november 2024 -

Een echte man

In “Een echte man” neemt Mohamed Mbougar Sarr wellicht een van de grootste taboeonderwerpen van het hedendaagse Afrika onder de loep: homoseksualiteit.

Het verhaal: via sociale media gaat een filmpje viraal waarin te zien is hoe een menigte een lichaam uit een graf sleurt en de menselijke resten verwijdert van de begraafplaats. Ndéné Gueye, een jonge literatuurdocent is hierdoor geïntrigeerd en gaat op zoek naar de man achter het verhaal: wie was hij, welk leven leidde hij? Zijn zoektocht laat vermoeden dat de begraven man homoseksueel is, een verdenking die weldra boven zijn eigen hoofd komt te hangen: waarom is hij hierin geïnteresseerd vragen zelfs zijn vrienden en familieleden af, is hijzelf ook homo?

Als je homoseksualiteit begrijpt als ‘anders-zijn’ dan stelt dit hele verhaal fundamentele vragen over inclusiviteit en de mechanismen van uitsluiting. “Dat homoseksuelen mensen zijn als ieder ander is niet omdat ze familie, gevoelens, moeilijkheden, een beroep, kortom een normaal leven hebben met allerlei vreugden en smarten die daarbij horen: dat ze mensen zijn als ieder ander is omdat ze net zo alleen, net zo kwetsbaar, net zo onbeholpen zijn als ieder ander tegenover de onontkoombaarheid van menselijk geweld.” Herhaalt Mohamed Mbougar Sarr hier niet de existentiële menselijke vraag die Shakespeare reeds in Shylock’s mond legde: bloeden niet alle mensen als je ze steekt met een mes?

En wat dan als de gewonde mens overlijdt? “…  om iemand rouwen betekent proberen ons eigen verdriet om te zetten in een kennismiddel, in een methode om in onszelf de wereld van de overledene te herscheppen, haar weder op te bouwen als een tempel of een paleis, en er vervolgens door de verborgen gangen, de verscholen passages, de geheime vertrekken te dolen om er waarheden te ontdekken waarvoor we blind waren toen die persoon nog leefde. Je mist één mens en alles krijgt een nieuw invulling: dat zou de moraal van rouw moeten zijn; dat zou het fundament moeten zijn van de eenzaamheid van de overlevenden…”

Dit soort gedachten, dit soort volzinnen maken dit boek voor mij tot een absolute aanrader: vlot geschreven zinnen die erom vragen er een hele tijd te vertoeven, er over te mijmeren om tot een antwoord te komen op het wezenlijke thema dat Mohamed Mbougar Sarr hier ter sprake brengt: hoe vind je als mens de moed om jezelf te zijn, hoe hoog de prijs hiervoor ook is?

*******

Mohamed Mbougar Sarr, “Een echte man”, vertaald uit het Frans door Jelle Noorman, Atlas Contact, ISBN 9789025475062