- 4 juni 2023 -

The act of Reminiscing – gedachten bij verleden, heden of toekomst?

Dag Cato,

“In the act of reminiscing, you draw the past into the present” schrijf je, een heel herkenbare gedachte. Lezend in jouw artikel en kersenpikkend doorheen de andere artikels waarin gefilosofeerd wordt over, rond en naar aanleiding van film en films kwamen de herinneringen vanzelf. Afgestudeerd in een tijd dat Communicatiewetenschappen nog een onderdeel van Politieke en Sociale Wetenschappen was is het medium film noch de filosofie mij vreemd. Filosofie, moeder en voedster, hoedster van de humane wetenschappen?

Opgeleid aan een universitaire instelling waar men jonge mensen ook wel wilde meegeven dat zij Van Stof En As zijn gemaakt lees ik in deze Van Stof Tot Nadenken een denkvrijheid die gelukkig ook terug te vinden was in het college Wijsbegeerte dat ik volgde in 1974, waarbij de katholieke wortels van de KULeuven wellicht doorspeelden in de keuze van de filosofen die aan bod kwamen maar de prof van dienst – B.J. De Clercq – ons jonge Pol&Soc-ers ook wist uit te dagen om de grenzen van het heldere en kritische denken te verkennen rond allerlei thema’s en onderwerpen.

De ernstige speelsheid waarmee in deze VSTN vanuit verschillende invalshoeken wordt stilgestaan bij film in het algemeen of een specifieke film in het bijzonder raken volgens mij het wezen van het spel van de filosofie, zoals ik het destijds leerde kennen. Is niet elke spel gestoeld op vier pijlers? Als speelruimte de veilige beslotenheid van VSTN die net vrij, wereldomvattend denken toelaat. Als speeltijd het transcendente nu van de filosofische gedachte, de bevrijde tijd waarin verleden, heden en toekomst elkaar raken. Als speeltuig het medium film, de materiële tegelijkertijd immateriële houvast waarrond het denken zich afspeelt. En als spelvoorwaarde natuurlijk de vrijheid, de autonomie van denken, van voortschrijden en terugkeren, poneren, in vraag stellen,… enkel begrensd door spelregels die men zelf kiest en aanvaardt.

Als het zo is dat “we’re living in our memories”, dan huist net in die herinnering het spel van het romantiseren, het fictionaliseren tot verhalen, liederen, films, gedichten, toneelvoorstellingen, schilderijen,… Daar ontluikt feitelijkheid dan tot film, leiden gedichten tot gezangen, ontspruiten litho’s uit trauma’s, verbeelden beeldhouwwerken het menselijke beminnen, groeit de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste memorie tot memorialen; machtig of monsterachtig, universeel of vastgekluisterd onder de kerktoren, de tijd wijst het wel uit.

En zoals dat gaat met mijmeringen stuurde het nu van jouw artikel mij naar mijn ‘filosofisch’ verleden terwijl ons beider levensdrift en denkrichting eerder over toekomst gaat, de wereld van morgen, niet?

Bedankt voor je inspirerende gedachten en tot een volgende boeiende intergenerationele ontmoeting,

*******

(*) VSTN staat voor Van Stof Tot Nadenken. VSTN is een studentenblad met een hart voor filosofie, het blad van de Kring Moraal en filosofie aan de UGent. VSTN verschijnt tweemaal per jaar. In dit tijdschrift gaan Gentse studenten (moraal-)filosofie vanuit hun leerstof verder denken. Ter illustratie van het feit dat filosoferen zelfs boeiend, leuk en wijs kan zijn buiten de lesuren. Wil je nog meer weten dan kan je een kijkje nemen op hun Facebook-pagina.

VSTN 2022 – 2023 SEM 1 is internationaal tot stand gekomen: “overheen drie tijdzones werd noestig gecorrespondeerd over het boekje” want de driekoppige redactie bestaande uit “Benjamin bevond zich in Engeland, Eline in België en Cato in Finland.” En wat de inhoud betreft: “De overpeinzingen, gedichten en tekeningen van dit semester raken weer vele onderwerpen. Maar, film slaat de grote klok…“

Cato Andriessen is ’n wijze meid, waarmee het boeiend filosoferen is, bij voorkeur met een kop koffie of een glas cava in de hand en liefst op een warmmenselijke plek. Een intergenerationeel geluk dat mij al enkele malen ten deel is gevallen. Aangesproken door haar artikel in VSTN kroop ik in mijn pen, met als resultaat dat ik hier haar artikel overneem en VSTN 2022 – 2023 SEM 2 mijn wederwoord.