- 10 april 2020 -

13 + 28 (°) Goede Vrijdag

Gisteren werden we aangenaam verrast door vriend Y. die foto’s van zijn wandelingen door Gent doorzond. Het was avond eer wij beiden rustig de tijd hadden om alle foto’s te bekijken. Zijn interpretatie van de Ronde van Vlaanderen die dan voor zijn fotografisch oog toch waarneembaar door Gent is gereden, getuige de sporen die Y. vastlegde. De beelden ook die het oplevert om door de al dan niet vuile vensters binnen te kijken ‘in het kot’ van mensen en hoe mensen dat raam gebruiken om te communiceren met de buitenwereld. De zichtbare ‘tegenspraak’ die rondwandelen door de lege straten soms oplevert als je het ene wat je ziet naast het andere plaatst. … Het zijn thematisch mooie, verrassende, samenhangende fotoreeksen die aanzetten tot doordenken en die ondertussen navolging hebben gekregen van derden uit zijn kennissenkring.
Y. stuurde zijn foto-dagboeken in antwoord op mijn geschreven verhaal. Want vandaag gaat de ene met woorden aan de slag gaat, een tweede met beelden, een derde met muziek,… en in essentie zijn we allemaal lotgenoten in ons zoeken naar zinvol omgaan met deze corona-tijd.

In “Ik weet alleen mijn naam nog” verhaalt C.J. Cooke de ingrijpende gevolgen van ‘kinderlijke’ gebeurtenissen in het leven van de volwassene waar het verhaal om draait. Het boek wordt een psychologische thriller genoemd. De spanning zit hem in het feit dat ik me als lezer afvraag: Wat gebeurt er hier eigenlijk? Waarom gebeurt dit? Waar gaat dit heen?
Een tipje van de sluier: een vrouw wordt wakker op een godverlaten strand van een Grieks eiland en weet in het begin zelfs haar naam niet meer. Zij wordt opgevangen door de vier enige andere  eilandbewoners. Voor de rest is het een desolate omgeving, een gewezen toeristen-eiland.
Een man krijgt in Londen een telefoon van een buurvrouw dat zijn echtgenote blijkbaar verdwenen is en hun twee kinderen heeft achter gelaten, net als haar auto, haar paspoort, haar telefoon… Waar is ze naar toe?
Beurtelings volgen we het verhaal van de man en de vrouw tot ze elkaar raken. Het einde brengt het hartverscheurende trauma naar boven van datgene wat gebeurde in de kinderjaren van de vrouw. Het onverwachte en toch best samenhangende einde, getuigt ook van de verhalende kracht van C.J. Cooke, want hoe verwoord je in godsnaam dit soort pijn?
Geen ontspannend-spannende thriller. Wel een spannend boek over de pijn – naast de vreugde – die menszijn soms met zich meebrengt.

“Weep, o mine eyes, and cease not, alas, these your springtides me thinks increase not. O when, o when begin you to well so high that I may drown me in you?” toondichtte John Bennett reeds in 1599. En als je even gaat YouTuben wordt er nog steeds geweend en verdrinken heelder koren – muzikaal althans – in de tranen. Het lijkt geschreven voor een dag als vandaag, of niet?

Inderdaad, ‘Goede Vijdag’ vandaag. Na het laatste avondmaal komt de kruisdood. De bodem van de put. Het zwarte gat. Passie-spiritualiteit stelt het lijden centraal, het ver-sterven, het af-zien voor het goede doel: je hemel verdienen. “
In deze corona-dagen, wanneer het vaak over de V-curve gaat weten en geloven we allemaal dat na het afglijden naar het diepe dal de klim omhoog komt. En we hopen dat die stijgende helling er zo snel mogelijk aankomt. Is blijven zitten in het dal niet gelijk aan je wentelen in de duisternis van je depressie? Lijkt dit niet op auto-mutilatie?
Ik heb het dan ook altijd bizar gevonden dat dit de ‘goede’ vrijdag van deze ‘goede’ week is.

Ik moet vaak – ook nu dus – aan Anna denken uit het boek “Hallo meneer God… met Anna” van Fynn. Ook ontdekt als studentenliteratuur destijds: in Nederlandse vertaling voor het eerst verschenen in 1976. De vijfjarige Anna, die een levendige dialoog onderhoudt met God, bekijkt alles op haar eigen manier en laat zich niets wijs maken door anderen. Zo laat ze zich niet vertellen – door welke kerkelijke gezagsdrager dan ook – hoe ze zich moet gedragen. Teveel kerksen met hun regeltjes willen immers de mensen kleiner maken om God groter te laten schijnen… en daar kan Anna echt niet bij. Anna snapt niet dat die volwassenen niet door hebben dat God juist nóg groter wordt… als je mensen toe laat om groots te zijn.
Anna is op haar manier een ongelooflijke, inspirerende vrijheidsstrijder. Ik wil maar zeggen, Goede Vrijdag dient volgens mij niet om mensen te inspireren om te lijden en af te zien. Goede Vrijdag is het volgende hoofdstuk in dat Jezus-verhaal. Een pijnlijk en donker hoofdstuk, laat dat duidelijk zijn. Maar, als Roodkapje niet in de buik van de wolf terecht komt, maar integendeel recht van het bos naar haar grootmoeder kan wandelen,… waar gaat dat verhaal dan over? Als Sneeuwwitje niet stikt in de giftige appel en zij levenslang gelukkig het huishouden blijft doen voor die zeven onderdeurtjes … dan komt die prins op zijn witte paard er natuurlijk niet aan te pas. Als Hans en Grietje niet opgesloten geraken maar zonder probleem hun buik-je-rond mogen smullen aan dat peperkoeken huisje… waarom zouden wij vandaag de dag dan nog dat verhaal vertellen?
En ja dus… het opgegeten worden, de verlammende vergiftiging, de gevangenschap,… zijn ‘goed’ voor het verhaal. Maar, ze zijn op zich niet het ‘goede’ moment van het verhaal.

Het happy-end komt uiteraard pas na de shit. De kracht van Jezus’ leven wordt helemaal duidelijk door de verrijzenis na zijn dood. Zijn levensverhaal krijgt voluit inhoud doordat hij gestorven is. Over levende mensen worden wel roddelbladen vol geschreven, maar zelden lezenswaardige boeken vol. Het is over de doden dat we niets dan goeds vertellen. Als het gehele leven voorbij is, als het ‘geheeld’ is… dan kan het pas ‘heilig’ worden. Dan wordt het ook verhaalwaardig.
In de horrorfilm die Jezus lijdensverhaal ook is, zitten we vandaag dus aan de diepste duisternis, de akeligste angst, de misselijkste miserie,… We herdenken dit ieder jaar, zoals vele mensen een zelfde spannende griezel-film meerdere keren willen zien. Zoals kinderen voor het slapen gaan hetzelfde bangelijke verhaaltje nog wel eens willen horen… Omdat we – gelukkig maar – weten we dat het goed komt.  Pasen komt er aan!

 (°) 13 + 28 = vrijdag de 13^de, begin van de samenscholingsmaatregelen + 28 dagen